Fundacja „Promocja zdrowia” podjęła inicjatywę zmierzającą do nasilenia działań profilaktycznych i leczniczych związanych z paleniem tytoniu u pacjentów zakażonych HIV, w tym m.in. edukacji lekarzy i pielęgniarek udzielających pomocy pacjentom zakażonym HIV w zakresie zdrowotnych następstw palenia tytoniu, a także kształtowania ich wiedzy i umiejętności w zakresie leczenia uzależnienia od tytoniu.

Nowoczesna terapia antyretrowirusowa znacznie zwiększa szansę długiego życia pacjentów zakażonych wirusem HIV i chorujących na AIDS (1, 2). Niestety z powodu nadprzeciętnie wysokiej częstości palenia papierosów główną przyczyną przedwczesnej umieralności stały się choroby przewlekłe tj. rak płuca, zawal serca, udar mózgu, POChP, wynikające z ekspozycji na czynniki patogenne dymu tytoniowego (3-5). Dane epidemiologiczne wskazują, że częstość palenia tytoniu wśród osób żyjących z wirusem HIV jest większa niż w populacji ogółem (6-10), ponadto osoby palące tytoń, które są zakażone wirusem HIV szczególnie często umierają z powodu chorób wywołanych paleniem tytoniu (11).

Szkody zdrowotne spowodowane paleniem tytoniu są znacznie większe wśród osób HIV+ niż w populacji ogółem. Na przykład ryzyko względne raka płuc jest 3,5 razy wyższe u osób zarażonych HIV w porównaniu z osobami niezarażonymi (12), częstość występowania Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) jest zwiększona o 7-21% (13, 14), a chorób układu krążenia o 76% (15). Choroby nowotworowe niedefiniujące AIDS (NADCs) stanowią przyczynę 13% zgonów wśród osób HIV+. W porównaniu z pacjentami niezakażonymi, NADCs występują w młodszej grupie wiekowej i mają bardziej agresywny przebieg, a rozpoznanie nowotworu odbywa się często w zaawansowanym stadium klinicznym. Wśród najczęściej występujących NADCs są lokalizacje nowotworowe ściśle przyczynowo związane z paleniem tytoniu np.: rak płuca, rak odbytu, rak jelita grubego, rak prącia, rak nerki, pierwotny wątroby, rak prostaty, rak piersi i inne. Dodatkowo również inne choroby przyczynowo związane z paleniem (choroby układu krążenia, układu oddechowego czy demineralizacja kości) stanowią coraz poważniejszy problem zdrowotny u osób HIV+. Konsekwencje zdrowotne palenia nakładają się w wielu przypadkach na działanie uboczne terapii ARV i następuje multiplikacja ich negatywnych działań.

Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) w Polsce (16) wskazuje, że spośród osób palących połowa (50,2%) deklaruje chęć rzucenia palenia, ale zaledwie 4 na 10 osób palących uzyskało odpowiednią poradę od lekarza. Dane te dotyczące populacji ogólnej przekładają się również na populację osób seropozytywnych. Ponadto niektóre badania wskazują, że osoby zarażone HIV są mniej skłonne do rzucania palenia (17) w porównaniu do populacji ogółem.

Fundacja przeprowadziła projekt Budowanie kompetencji lekarzy i pielęgniarek w dziedzinie profilaktyki raka płuca i innych chorób odtytoniowych wśród pacjentów zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS przy udziale ekspertów leczenia osób zakażonych wirusem HIV m.in. z Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS, ze środków udzielonych przez GlaxoSmithKline. 

Literatura:

  1. Samji H, Cescon A, Hogg RS, Modur SP, Althoff KN, Buchacz K, et al. Closing the Gap: Increases in Life Expectancy among Treated HIV-Positive Individuals in the United States and Canada. Plos One. 2013;8(12).
  2. Hogg R, Lima V, Sterne JAC, Grabar S, Battegay M, Bonarek M, et al. Life expectancy of individuals on combination antiretroviral therapy in high-income countries: a collaborative analysis of 14 cohort studies. Lancet. 2008;372(9635):293-9.
  3. Lewden C, May T, Rosenthal E, Burty C, Bonnet F, Costagliola D, et al. Changes in causes of death among adults infected by HIV between 2000 and 2005: The „Mortalite 2000 and 2005” surveys (ANRS EN19 and Mortavic). Jaids-Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes. 2008;48(5):590-8.
  4. Mocroft A, Reiss P, Gasiorowski J, Ledergerber B, Kowalska J, Chiesi A, et al. Serious Fatal and Nonfatal Non-AIDS-Defining Illnesses in Europe. Jaids-Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes. 2010;55(2):262-70.
  5. Hasse B, Ledergerber B, Furrer H, Battegay M, Hirschel B, Cavassini M, et al. Morbidity and Aging in HIV-Infected Persons: The Swiss HIV Cohort Study. Clinical Infectious Diseases. 2011;53(11):1130-9.
  6. Niaura R, Shadel WG, Morrow K, Tashima K, Flanigan T, Abrams DB. Human immunodeficiency virus infection, AIDS, and smoking cessation: The time is now. Clinical Infectious Diseases. 2000;31(3):808-12.
  7. Stall RD, Greenwood GL, Acree M, Paul J, Coates TJ. Cigarette smoking among gay and bisexual men. American Journal of Public Health. 1999;89(12):1875-8.
  8. Mamary EM, Bahrs D, Martinez S. Cigarette smoking and the desire to quit among individuals living with HIV. Aids Patient Care and Stds. 2002;16(1):39-42.
  9. Palacio H, Hilton JF, Canchola AJ, Greenspan D. Effect of cigarette smoking on HIV-related oral lesions. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes and Human Retrovirology. 1997;14(4):338-42.
  10. Reynolds NR. CIGARETTE SMOKING AND HIV: MORE EVIDENCE FOR ACTION. Aids Education and Prevention. 2009;21(3):106-21.
  11. Helleberg M, Afzal S, Kronborg G, Larsen CS, Pedersen G, Pedersen C, et al. Mortality Attributable to Smoking Among HIV-1-Infected Individuals: A Nationwide, Population-Based Cohort Study. Clinical Infectious Diseases. 2013;56(5):727-34.
  12. Winston TA, Man SFP, Hull M, Montaner JS, Sin DD. Epidemic of Lung Cancer in Patients With HIV Infection. Chest. 2013;143(2):305-14.
  13. Gingo MR, George MP, Kessinger CJ, Lucht L, Rissler B, Weinman R, et al. Pulmonary Function Abnormalities in HIV-Infected Patients during the Current Antiretroviral Therapy Era. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. 2010;182(6):790-6.
  14. George MP, Kannass M, Huang L, Sciurba FC, Morris A. Respiratory Symptoms and Airway Obstruction in HIV-Infected Subjects in the HAART Era. Plos One. 2009;4(7).
  15. Althoff KN, McGinnis KA, Wyatt CM, Freiberg MS, Gilbert C, Oursler KK, et al. Comparison of Risk and Age at Diagnosis of Myocardial Infarction, End-Stage Renal Disease, and Non-AIDS-Defining Cancer in HIV-Infected Versus Uninfected Adults. Clinical Infectious Diseases. 2015;60(4):627-38.
  16. Poland MoH. Global Adult Tobacco Survey Poland 2009–2010. Warsaw: Ministry of Health; 2010.
  17. Mdodo R, Frazier EL, Dube SR, Mattson CL, Sutton MY, Brooks JT, et al. Cigarette Smoking Prevalence Among Adults With HIV Compared With the General Adult Population in the United States. Annals of Internal Medicine. 2015;162(5):335-U131.

Attachment